XÉT PHONG GIÁO SƯ - MỘT TRÒ ĐÙA !

Lê Đức Nhiệm - XÉT GIÁO SƯ Ở VIỆT NAM - lộn xộn như trò đùa
Cách phong tặng chức danh giáo sư ở Việt Nam đã trải qua nhiều lần sửa đổi, cho dù có thay đổi thế nào, nhưng nếu là giáo sư của Việt Nam phải tuân thủ theo các luật của Việt Nam. Không thể có những quy định đứng trên Chính phủ, đứng trên luật của Việt Nam. Bài viết này xin nêu ra những việc làm chưa đúng luật của Bộ giáo dục và Hội đồng chức danh giáo sư nhà nước khi xét tấn phong giáo sư ở Việt Nam.

1. Các quy định tự mâu thuẫn trong cùng một văn bản

Trong bài “về việc xét công nhận đạt tiêu chuẩn chức danh GS,PGS năm 2009” (1) của Ông Đỗ Tất Ngọc, Chánh văn phòng Hội đồng chức danh GSNN đăng trên báo Giáo dục thời đại ngày 27/01/2010 có viết :

“ Chất lượng là vấn đề đã được đặc biệt quan tâm tại Quyết định số 174/2008/QĐ- thể hiện ở việc nâng cao các tiêu chuẩn xét và từng bước phù hợp với thông lệ quốc tế. . . . có những người chỉ thiếu một / hai phần trăm phiếu bầu cũng không thể được công nhận, cho dù có đủ hoặc vượt các tiêu chuẩn tối thiểu khác. Có Hội đồng ngành, số được công nhận chỉ đạt 36% số ứng viên do HĐCDGS cơ sở đề nghị. . . “

Nhưng cũng theo 174/2008QĐ-TTg (2) lại quy định: trong vòng 2 năm kể từ khi được công nhận mà không được bổ nhiệm thì cá nhân lại phải thực hiện bước công nhận đạt tiêu chuẩn chức danh GS/PGS như một quy trình mới. Việc làm này là tự mâu thuẫn với bài viết của Ông Đỗ Tất Ngọc và thiếu tính pháp lý vì: Quy trình xét duyệt chức danh từ năm 2009 chặt chẽ chẽ hơn, khó khăn hơn và yêu cầu chất lượng cao hơn so với các năm trước đây, nhưng giấy chức nhận chức danh GS/PGS năm 2009 chỉ có giá trị trong 2 năm, trong khi đó, các GS/PGS trước 2008 lại có giá trị suốt đời.?

2. Luật một đằng thực hiện một nẻo

Điều 71, Luật giáo dục ghi: “Giáo sư, phó giáo sư là chức danh của nhà giáo đang giảng dạy ở cơ sở giáo dục đại học. Thủ tướng Chính phủ quy định tiêu chuẩn, thủ tục bổ nhiệm, miễn nhiệm chức danh giáo sư, phó giáo sư”.

Nhưng trong thực tế, số người không tham gia giảng dạy, các quan chức, các nhà quản lý, cán bộ hưu trí . . lại được xét công nhận chức danh GS/PGS với tỷ lệ không nhỏ so với số giảng viên đang trực tiếp giảng dạy đại học. Việt Nam hiện có 9 nghìn GS/PGS nhưng chỉ có 3 nghìn GS/PGS đang có biên chế giảng dạy ở các trường đại học. Việc làm này vừa sai luật, vừa làm nản lòng các nhà giáo đang âm thầm cống hiến cho sự nghiệp giáo dục.

Hiện nay các giáo sư phó giáo sư thuộc Bộ quốc phòng quản lý cũng chờ quyết định bổ nhiệm của Bộ trưởng Bộ giáo dục & đào tạo? . Bộ quốc phòng trả lương cho các giáo sư, phó giáo sư công tác trong quân đội, nhưng Bộ trưởng Bộ giáo dục ký bổ nhiệm là sai luật sĩ quan. Bộ trưởng bộ giáo dục chỉ là một thành viên trong Chính phủ, không thể đứng trên các Bộ trưởng khác nên không thể bổ nhiệm cán bộ của bộ khác. Chỉ có Thủ tướng Chính phủ mới có quyền bổ nhiệm các chức vụ lãnh đạo quân khu, quân chủng trở lên trong quân đội.

Danh hiệu đi suốt cuộc đời, không kể tuổi, thậm chí có liệt sĩ thời chống Pháp nhưng đến hôm nay Nhà nước mới xét phong danh hiệu Anh Hùng (trường hợp Anh Hùng Võ Thị Sáu). Khi xem Giáo sư là học hàm như trước đây, nhiều GS lão thành như GS Trần Quốc Vượng, GS Trần Văn Giàu . . .vẫn được tiếp tục làm việc với danh nghĩa là giáo sư nhưng không tham gia công tác quản lý. Trái lại khi bổ nhiệm chức vụ phải có thời hạn và căn cứ theo độ tuổi. Nhưng trong danh sách bổ nhiệm giáo sư phó giáo sư năm 2010 (3), nhiều ứng viên là cán bộ hưu chí?!. Ví dụ Cụ Lương Kim Chung 72 tuổi, đã nghỉ hưu hơn 10 năm rồi vẫn được bổ nhiệm phó giáo sư ?!. Như vậy nếu xem giáo sư là chức vụ khoa học ở trường đại học thì việc bổ nhiệm này sai với luật viên chức.

3. Xướng danh công nhận giáo sư/phó giáo sư nhưng không thừa nhận

Tại buổi tập huấn xét chức danh giáo sư tháng 6/2010, có một ứng viên đã hỏi : “đề nghị phân biệt công nhận chức danh giáo sư và bổ nhiệm chức danh giáo sư ?”. Ông Tổng thư ký hội đồng chức danh đã trả lời : “Được công nhận chức danh giáo sư giống như thí sinh thi đủ điểm sàn đại học do Bộ giáo dục qui định. Còn bổ nhiệm chức danh giáo sư giống như thí sinh không những đủ điểm sàn mà còn đủ điểm chuẩn vào trường mà thí sinh đăng ký” !! Như vậy những giáo sư/phó giáo sư khi được xướng danh lên nhận giấy chứng nhận giáo sư do PTT Nguyễn Thiện Nhân trao tại Văn Miếu -Quốc Tử Giám, nhưng khi ra khỏi nơi nhận giấy vẫn chưa được gọi là giáo sư nếu chưa có nơi nào bổ nhiệm !?. Hình như phải tạo ra nhiều thủ tục này bộ giáo dục mới có việc làm ?. Được công nhận chức danh giáo sư giống như đã mua được nhà, còn bổ nhiệm giống như đi làm sổ đỏ, tốn kém không ít, bó tay...

4. Giáo sư, phó giáo sư là chức vụ hay chức danh ?

Trước đây nhà nước qui định giáo sư là học hàm, để xét phải có Hội đồng học hàm giáo sư nhà nước. Theo nghị định 20/2001 nhà nước đổi học hàm giáo sư sang chức danh giáo sư nên cũng đổi tên Hội đồng học hàm giáo sư nhà nước thành Hội đồng chức danh giáo sư nhà nước. Hiện nay vẫn duy trì Hội đồng chức danh giáo sư nhà nước để xét chức danh giáo sư thì giáo sư không thể là chức vụ. Nếu qui định giáo sư là chức vụ ở trường đại học thì giao quyền cho các trường bổ nhiệm và giải tán Hội đồng chức danh giáo sư nhà nước (4) như ý kiến của GS Đỗ Trần Cát. . .

Trên đây điểm qua một vài việc làm sai luật trong việc xét chức danh giáo sư ở Việt Nam. Ngoài ra còn nhiều điều bất hợp lý khác nhưng đã được nhiều báo đăng nên trong bài viết này không nhắc lại.

Đã đến lúc Chính phủ cần phải nhanh chóng vào cuộc chấn chỉnh công tác này, nếu để tình trạng làm sai luật kéo dài, sẽ không chỉ làm mất uy tín của nhà nước mà còn làm giảm uy tín của các giáo sư Việt Nam chân chính đang giảng dạy trong các trường đại học.

Tài liệu tham khảo:

1. Đỗ Tất Ngọc – Chánh văn phòng Hội đồng chức danh GSNN :”Về việc xét công nhận đạt tiêu chuẩn chức danh GS, PGS năm 2009” Báo giáo dục thời đại ngày 27/01/2010.
2. Quyết định 174/2008/QĐ-TTg ngày 31/12/2008 của Thủ tướng Chính phủ ban hành quy định tiêu chuẩn, thủ tục bổ nhiệm, miễn nhiệm chức danh giáo sư, phó giáo sư-
3. Quyết định số 1955/QĐ-BGDĐT, ngày 17/5/2010 của Bộ giáo dục & đào tạo
4. Hoàng Lê :"Có thể giải tán hội đồng chức danh GS Nhà nước". VietnamNet - 06:21' 16/01/2006

http://nguyenxuandien.blogspot.com/2011/05/xet-phong-giao-su-mot-tro-ua.html