Phạm Viết Đào - Ở đâu
tồn tại thể chế độc tài, độc đoán trong đời sống thông tin, ở đó giới
blogger chính trị - kinh tế - xã hội sẽ nảy sinh và phát triển; blogger
trở thành một kênh thông tin bù đắp những mảng thông tin mà bạn đọc
thật sự quan tâm, cần nhưng đang bị hụt hẫng do báo chí chính thống lẩn
trốn, né tránh…
Viết blog xuất phát điểm là một
dạng nhật ký cá nhân mở, nhưng do những nét đặc thù về thể chế và cơ
chế quản lý nhà nước về thông tin, do vậy nên nó đã nhanh chóng trở
thành phương tiện để các blogger bày tỏ chính kiến của mình; blog không
còn là nơi chuyển tải các cảm nhận suy tư mang tính chất cá nhân, nó
đã trở thành nơi dốc bầu tâm sự, tâm huyết có liên quan tới thời cuộc,
đó là các vấn đề kinh tế-chính trị- xã hội…Chính vì vậy nên blog đang
được nhiều người tham gia và độc giả ngày càng tìm đến các blog mà mình
tín nhiệm để tìm kiếm thông tin…
Sở dĩ xuất hiện trạng thái này
là do ở các nước có đời sống thông tin tự do, có báo tư nhân; các chính
kiến liên quan tới thế sự được tự do bày tỏ công khai trên các phương
tiện truyền thông, báo chí; kể cả các thông tin trái chiều, bất đồng
với chính thể đương nhiệm, với đảng đang nắm quyền điều hành nhà nước
và chính phủ…
Các báo theo định nghĩa của BT
Bộ 4 T, đó là các báo do Chính phủ cấp phép và chỉ có loại báo này được
hành nghề và được in ấn công khai, được kinh doanh, đó là báo được
mệnh danh là “lề phải “; ngoài việc phải tuân thủ các quy định của luật
pháp, báo “lề phải” còn phải chịu sự điều chỉnh bởi cái gọi là “tôn
chỉ mục đích” được ẩn dưới cái mũ của đủ loại định hướng: Định hướng
ngành, định hướng chủ quản, định hướng giới, định hướng hội, định hướng
của Đảng và nhà nước…
Do bị điều chỉnh, điều tiết rườm
rà, nhiêu khê và ngặt nghèo nên giới báo chí “lề phải” đang có nguy cơ
bị “đặc san” hóa; Báo quân đội nhân dân là “đặc san” của giới quân
nhân cả trong các vấn đề liên quan tới quân sự lẫn chính trị và văn
hóa; Báo Công an là “đặc san” của giới công an; Báo Nhân Dân là “đặc
san” của các cơ quan Đảng… Các báo ngành là “đặc san” ngành…
Gần đây một nhà văn đã lên tiếng
trên trang Trannhuong.com: báo cáo hóa báo chí… Người đọc đã phải tiêu
hóa các loại thông tin bị hành chính hóa, danh nghĩa là báo chí nhưng
thông tin lại được biên soạn theo lối đặc san chuyên ngành, một hình
thức báo cáo công vụ hàng quý, hàng tháng, hàng ngày của một cơ quan
nào đó, ngành nào đó, giới nào đó…
Do bởi các tác nhân đó nên báo
lề phải đang dần mất khách, đang bị bạn đọc xa lánh… Rất nhiều bạn đọc
có thể hàng ngày, hàng tháng, hàng năm không ngó ngàng gì tờ báo
A,B,C,Đ… nào đó nhưng lại không bỏ sót bài nào của blog A,B,C,Đ…
Một hiện tượng hy hữu ở Việt
Nam, báo lề phải chỉ có Vietnamnet là tờ điện tử bị hacker tấn công,
cản phá, còn 800 tờ báo khác phần lớn đều có trang tin điện tử nhưng
không thấy có chuyện bị tấn công, bị mất cắp dữ liệu, bị xóa trắng…
Trong khi đó thì có trên một chục trang tin điện tử bị hacker dấu mặt
tấn công, hủy dữ liệu, đánh sập… Điều này cho thấy giới blogger Việt
Nam đang trở thành đối tượng, đối thủ thù ghét, đáng bị đánh sập của ai
đó, giới nào đó… Ở Việt Nam đã có người bị tù do viết blog…
Xuất phát từ nét đặc thù của đời
sống thông tin tại Việt Nam, giới blogger xông ra đảm trách cái nhiệm
vụ chuyển tải những loại thông tin đích thực là báo chí, những thông
tin liên quan tới các vấn đề chính trị xã hội- các vấn đề mà bạn đọc
thật sự quan tâm nhưng lại bị báo lề phải trốn tránh.
Không phải ngẫu nhiên mà nhiều
đài báo, nước ngoài khi đưa tin về tình hình chính trị-xã hội Việt Nam
thì lại hay sử dụng lại các thông tin của các blog mà không bắt tay với
các tờ báo lề phải?
Tất nhiên khi đưa những thông
tin đó lên blog cá nhân, chủ nhân bao giờ cũng phải suy tính đảm bảo
giữ cho mình được sự an toàn tối thiểu về cuộc sống cá nhân, tức là
không phạm luật và giữ tín nhiệm với bạn đọc… So với cánh báo chí, giới
blooger có được sự tự do không bị các cơ quan chủ quản kìm kẹp bởi các
định hướng mơ hồ; họ chỉ bị các bà vợ kiềm chế, quản lý, định hướng về
phương diện thời gian và nội dung bài viết: viết gì thì viết nhưng
đừng để vợ con phải mang cơm đi thăm nuôi và còn giành thời gian để
kiếm tiến về nuôi vợ con ngoài chuyện viết blog… Đó là thứ định hướng
duy nhất, quan trọng nhất mà giới blog phải bị điều chỉnh, tuân thủ…
Quan sát hoạt động của giới
blog, thấy rất nhiều blog, trang website cá nhân có lượng bạn đọc truy
cập lên tới hàng vạn bạn đọc/ ngày lớn hơn nhiều so với các tờ báo lề
phải…
Nhiều blog không còn là tiếng
nói cá nhân mà là nơi chuyển tải các ý kiến do bạn bè gửi gắm…Bạn đọc
đã thấy rất nhiều những tên tuổi khả kính đã gửi bài cho các blog, trả
lời phỏng vấn các blog dưới dạng hầu chuyện, nổi đình đám trên blog…Ví
như trường hợp Thiếu tướng Nguyễn Trọng Vĩnh, như Chủ nhiệm Ủy ban văn
hóa giáo dục của Quốc hội Nguyễn Minh Thuyết, Giáo sư-Tiến sĩ Đình
Quang nguyên Thứ trưởng Bộ Văn hóa-Thông tin, Tiến sĩ Nguyễn Quang A…
Nhiều vị trong đời sống thông
tin hiện tại, trở nên nổi tiếng do được bàn nhiều trên các blog cá nhân
hơn là trên báo chính thống như trường hợp Trung tướng Đồng Sĩ Nguyên,
Nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, Nguyên Phó Thủ tướng Chính phủ; ông
Nguyễn Khoa Điềm, nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, Trưởng Ban Tư tưởng Văn
hóa; ông Nguyễn Văn An, Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Quốc hội, ông Võ
Văn Kiệt, nguyên Thủ tướng Chính phủ .v.v. được cư dân mạng chăm sóc
kỹ hơn, được biết đến nhiều hơn qua các trang blog cá nhân chứ không
phải do các tờ báo chính thống…
Một số tin bài thậm chí do báo
lề phải đưa nhưng không gây tiếng vang, thế nhưng khi các blog đưa lại
đẩy lên, chuyền tay nhau thì thông tin đó mới tác động kích nổ dư luận
xã hội. Đó là trường hợp bài viết trên báo Nông nghiệp VN về nạn đói ở
Thanh Hóa… Báo Nông nghiệp VN đưa tin vài tuần rồi mà không thấy dư âm
gì! Phải đến khi hàng loạt blog lên tiếng thì bài báo trên mới phát huy
được giá trị thông tin, mới làm cho xã hội nháo nhào, Chính phủ mới
bắt tay vào cuộc…
Một số trường hợp các blogger
còn “sờ gáy”, chỉnh đốn về nghiệp vụ đưa tin viết bài do các tờ báo lề
phải đã đưa, khiến cho các tờ báo này bị tẽn tò trước độc giả, thậm chí
còn phải đính chính, phải điều chỉnh thậm chí bị kỷ luật như trường
hợp Báo Điện tử Đảng Cộng sản VN trong việc đưa tin không bình luận
hành động tập trận của hải quân Trung Quốc trong khu vực lãnh hải của
Việt Nam. Gần đây là vụ TTXVN đưa tin không chuẩn xác về các cuộc biểu
tình phản đối hành vi gây hấn của Trung Quốc trên Biển Đông, phát hiện
ra việc đưa tin sai này không phải do các cơ quan quản lý báo chí hay
ác cơ quan chủ quản mà lại do các blogger…
Vẫn thỉnh thoảng xảy ra các cuộc
đối chất, phản biện, tranh luận giữa một số blogger có tên tuổi, có số
đông bạn đọc truy cập với một số tờ báo lớn như Nhân Dân, Quân đội
nhân dân, Công an nhân dân, Báo Điện tử Đảng cộng sản VN, báo Đất Việt,
Quân sử Việt Nam… về các thông tin đã đưa và kết cục cuối cùng chưa
biết “mèo nào cắn mỉu nào”…
Trong vụ biểu tình phản đối các
hành động gây hấn của Trung Quốc trên Biển Đông, một sự biểu thị thái
độ chính trị, lòng dân cần thiết, đúng pháp luật hết sức đáng lưu ý;
tin này được nhiều hãng thông tấn lớn của nước ngoài đưa tin, thế nhưng
ở trong nước thì bạn đọc lại phải tìm đọc qua các thông tin do các
blogger đưa… Còn cơ quan thông tin của chính phủ thì lại đưa ra một bản
tin đáng ngờ…
Tất nhiên, giới blogger hiện nay
cũng còn nhiều khiếm khuyết, kém cỏi, ẩu tả trong viết bài, bày tỏ
chính kiến cá nhân nhưng về cơ bản những gì họ viết để đưa ra với công
chúng đều do cá nhân tự chịu trách nhiệm, còn người đọc thì đã trưởng
thành. Họ gần như không tiêu tốn của xã hội một giá trị vật chất nào,
những đóng góp của giới blogger chỉ có thể nói là từ tích cực trở lên,
hệ lụy, phiền phức mà họ gây ra cho xã hội là rất không đáng kể… Lúc
cần muốn dẹp các blogger gai góc thì chỉ cần một cú điện thoại hay một
cú kích chuột là xong…
Thôi thì “không có trâu bắt mèo
đi cày”, “gặp thời thế thế thời phải thế”; giới blogger VN đang phải
làm nhiệm vụ chuyển tải không công: tự nguyện bù đắp những thông tin mà
giới báo chí chính thống vì tôn chỉ mục đích riêng chung, vì lý do tế
nhị, nhạy cảm, vì miếng cơm manh áo, vì “vào triều thì phải đi theo
bước của cung phi”…đang bỏ lọt...
Do vậy, không lý do gì mà nhân
ngày báo chí Việt Nam, 21/6 giới blogger cũng nên ké vào để lên tiếng,
để động viên nhau hoàn thành cái sứ mệnh “ăn cơm nhà vác tù và hàng
tổng!!!”
Nhân ngày báo chí Việt Nam 21/6,
Blog Phamvietdao.net xin gửi tới các blogger lời chúc "chân cứng đá
mềm"; Blog Phamvietdao.net xin trân trọng gửi tới quý vị xa gần thường
hay lui tới "khu vườn chữ nghĩa" Phamvietdao.net lời cảm ơn về sự quan
tâm, chia sẻ, động viên và cả sự đóng góp ý kiến, phê bình, chê
trách... những cảm nhận, suy tư cá nhân chắc chắn dở nhiều hơn hay...
Xin thêm một câu khuôn sáo cuối cùng: Sự chia sẻ của quý vị là niềm hạnh phúc to lớn của chủ blog!
Phạm Viết Đào
Bài viết gửi tặng giới blogger Việt Nam nhân ngày báo chí Việt Nam 21/6…
No comments:
Post a Comment