Nước Nga thức tỉnh

A.O.viết từ Moscow - Sau vài ngày căng thẳng, đụng độ và bắt bớ diễn ra sau cuộc bầu cử Quốc hội Nga ngày 4/12 bị cho là gian lận, thì hôm qua [10/12] một điều tốt đẹp rất bất ngờ đã xảy ra. Hàng chục ngàn người dân trung lưu Moscow đã tổ chức một cuộc biểu tình ôn hòa ngay tại trung tâm Moscow, cuộc biểu tình lớn nhất tại đây kể từ đầu thập niên 1990. Đáng ngạc nhiên là đã không xảy ra vụ bắt người nào hết. Không những thế, một số trong hàng ngàn cảnh sát và công an Bộ Nội vụ còn tỏ ra đồng cảm với người biểu tình.

Đây là cuộc biểu dương lực lượng đầy khí thể của cả lòng tự trọng lẫn sự bất mãn. Người dân bất mãn không chỉ vì những gian lận trong bầu cử, mà còn vì bị ông Vladimir Putin, lãnh tụ của họ, đối xử như những kẻ ngu dốt. Họ giân dữ chống lại điện Kremlin, kêu gọi "Nước Nga không có Putin", và chống lại đảng Nước Nga Thống Nhất (họ gọi đó là "đảng của bọn trộm cắp và lươn lẹo") nhưng không bạo động. Đám đông không chỉ có những người theo khuynh hướng tự do, mà còn có những người cộng sản, vô chính phủ và một số thành phần quốc gia. Nhưng những người biểu tình hầu như rõ ràng là đã hết sức lịch sự với nhau.

Một số người mang theo hoa trắng để dành tặng cảnh sát. Họ đưa ra những câu bông đùa. Một khẩu hiệu ghi "146% cư dân Moscow ủng hộ bầu cử tự do". Một câu khác "Tôi không bầu cho bọn dở hơi này, tôi bầu cho bọn dở hơi khác. Phải đếm phiếu lại."

Người phát biểu trong cuộc biểu tình có cả những chính trị gia khuynh hướng tự do, như Vladimir Ryzkhov và Boris Nemtsov, nhưng cũng có cả nhà văn nổi tiếng Boris Akunin, và nhà báo truyền hình được yêu mến Leonid Parfyonov. Họ đòi hỏi phải trả tự do lập tức cho hơn 1000 người đấu tranh bị bắt trong các cuộc biểu tình tuần trước, phải mở cuộc điều tra toàn diện vể những cáo buộc gian lận, phải tổ chức bầu cử lại, phải sa thải ông Vladimir Churov (người đứng đầu ủy ban bầu cử), phải cho phép mọi đảng đối lập đăng ký hoạt động, chứ không chỉ các đảng đối lập được điện Kremlim cho phép.

Chính quyền có lẽ sẽ không đáp ứng bất cứ đòi hỏi nào vừa kể. Nhưng dù sao cuộc biểu tình cũng đã đạt được kết quả quan trọng nhất: sự thức tỉnh chính trị của giới trung lưu thành thị Nga. Trong mười năm qua, tầng lớp này tập trung sức lực để làm giàu, tiêu thụ và du lịch đó đây, vô tình cho phép ông Putin củng cố quyền lực lớn lao chưa từng thấy, loại trừ những nhóm ảnh hưởng khác mình, và biến truyền hình thành công cụ tuyên truyền.

Nhưng ngày hôm qua, người biểu tình đã chứng tỏ rằng họ cũng là một lực lượng chính trị. Họ hô vang khẩu hiểu: "Có chúng tôi đây! Có chúng tôi đây!". Họ là những người có học và có tiền – nhiều người còn mang cả iPad đi biểu tình – và họ muốn tiếng nói của họ được lắng nghe. Cuộc biểu tình được tổ chức trên mạng xã hội, nhưng ngày hôm qua, đám đông 'Facebook' này đã biến sức nóng bất bình trên thế giới ảo thành một thực tế chính trị giữa đời thường.

Cuộc biểu tình là một ví dụ hiếm hoi cho thấy tất cả các bên đều tự chế một cách hợp lý. Nhà cầm quyền cho phép cuộc biểu tình diễn ra và kiềm chế các hoạt động của lực lượng an ninh. Người biểu tình làm hết sức để ngăn chặn những kích động và giữ được không khí ôn hòa. Ngay cả các phương tiện truyền thông do nhà nước quản lý, mới trước đó còn hoàn toàn làm ngơ với mọi cuộc biểu tình và ý kiến về bầu cử gian lận, nay lại tường thuật về cuộc biểu tình một cách khách quan và chính xác.

Một nhóm nhỏ quá khích tổ chức cuộc biểu tình của họ tại Quảng Trường Cách Mạng nhưng không được ai chú ý, kể cả cảnh sát. Lãnh tụ nhóm này, ông Eduard Limonov, chua chát phàn nàn rằng cuộc cách mạng của ông đã bị đánh cắp. Nhưng hôm qua, trong vài giờ đồng hồ, thủ đô của nước Nga đã nếm trải được không khí dân chủ, mặc dù cảnh sát có mặt rất đông.

Một số cuộc biểu tình tương tự, tuy nhỏ hơn, diễn ra tại khoảng 90 thành phố toàn nước Nga (một số phải kết thúc khi cảnh sát bắt người). Hầu hết người biểu tình khắp nơi đều hô to khẩu hiệu "Nước Nga! Nước Nga!". Thực ra, đây chính là điều mà thành viên của đảng Nước Nga Thống Nhất được ông Putin khuyến khích thể hiện trong đại hội đảng gần đây. Nhưng ngày hôm qua, tiếng hô vang dội này đã mang một âm vang khác, và nước Nga được hô vang đã là một nước Nga rất khác.

TK dịch. economist.com

Người dịch gửi trực tiếp cho BVN.