Minh Anh (Phía Trước) –
Trừ các cấp quản lí có IQ cao, người trong cuộc đã nhất trí rằng nền
giáo dục Việt Nam đáng sợ và đáng ghét. Nhưng ngược lại, tôi thấy nhiều
môn học tại Việt Nam hiện nay rất đáng thương, trong đó Đạo đức và Giáo
dục Công dân (GDCD) là hai ví dụ điển hình.
Học sinh và giáo viên nghĩ gì?
Đạo
đức và Giáo dục Công dân từ lâu đã bị học sinh và giáo viên hất hủi.
Mỗi lần đề cập đến hai môn học này thì học sinh…cứ trợn mắt và ngoảnh
mặt! Học sinh ngáy ‘o o’ khi học chúng và thậm chí, giáo viên cũng muốn
nghỉ phép khi phải nhận dạy hai môn này. Các môn này bất đắc dĩ trở
thành một cuộc ‘hành tỏi’ giữa thầy với trò. Và cứ mỗi lần tên chúng
được xướng lên, mọi nạn nhân trong lớp đều lắc đầu ngán ngẩm.
Hai
môn học này thường bị xem là những môn “phụ” nhất trong các “môn phụ”,
tức là thừa thãi và đáng bỏ đi. Trong quan niệm của cả nhà giáo, phụ
huynh lẫn học trò, cái đáng học là những “môn chính” như Toán, Văn, Anh,
Lí, Hóa, hay bét nhất là môn Sinh. Những môn khác có thể hoặc nên hi
sinh để có thêm nhiều thời gian cho các môn chính vừa nêu. Thời còn học
trung học, tôi và bạn bè hiếm khi đụng tới sách Đạo đức và GDCD vì trong
thực tế các môn học này bị cắt tiết thường xuyên, và thầy cô cho ‘mở
phao’ khi đến ngày thi cử.
Một đặc
điểm tội nghiệp nhất thường thấy ở các trường – khó tin nhưng có thật –
là không hề tồn tại thầy Đạo đức hay cô GDCD. Suốt 12 năm làm trò, tôi
chưa bao giờ được nghe nói có thầy cô nào dạy hai môn này một cách
chuyên nghiệp. Chúng luôn được đứng lớp bởi một giáo viên Văn học, Lịch
sử, Địa lí, hoặc thậm chí một nhân viên hành chính của nhà trường. Tệ
hơn, nhiều nhà giáo coi chúng như một công việc làm thêm. Và tất nhiên
không ai nhắc đến việc giảng dạy chúng khi giới thiệu nghề nghiệp của
mình. Hay nói một cách khác, chúng xem ra không phải một nguồn hãnh
diện.
Nhưng có nên giữ thái độ này?
Tôi
không tán thành lối kì thị môn chính – môn phụ nhưng chúng ta thường
thấy hiện nay. Phải chăng “môn chính” là những môn học hữu dụng, cần
thiết, và vì thế, đáng học hơn? Thức tế thì đó chỉ là tên gọi mà nhiều
người tùy tiện gán cho những môn thi của dăm kì thi quan trọng.
Vậy
thì sự xem thường “môn phụ” chỉ là biểu hiện của tâm lí tôn sùng bằng
cấp – một cái dại mà người Việt cần phải bỏ ngay. Chúng ta không thể vừa
chống “bệnh thành tích trong học đường”, vừa hô hào học trò “tập trung
vào các môn chính”.
Nếu ngưng phát
điên vì điểm số và mấy mảnh bằng, chúng ta sẽ lập tức yêu quí hai “môn
phụ” Đạo đức và GDCD. Một xã hội phải triển cần có một nền đạo đức chuẩn
mực và ngược lại, chẳng có xã hội nào phát triển đươc nếu thiếu một nền
giáo dục ra hồn. Mà tìm đâu ra chỗ đứng cho những tài năng khoa học,
nghệ thuật trong một đất nước lạc hậu và thiếu văn minh?
Môn
Đạo đức và GDCD cũng tương tự, chúng cho chúng ta biết mình, đồng bào
và đồng loại của mình có những quyền gì hay ít nhất – các quyền ấy cụ
thể như thế nào và từ đâu mà ra. Có thể bạn rất giỏi Toán học, Văn học
hay Ngoại ngữ, nhưng bạn sớm muộn sẽ lâm nguy nếu không để tâm đến hai
môn quan trọng ấy. Đơn giản là vì bạn thiếu hiểu biết về các quyền cơ
bản của một công dân, do đó, chính bạn là người sẽ chịu thiệt nặng nề
nhất khi bị người khác vi phạm hợp đồng chung sống, hoặc cũng có thể bạn
sẽ kí một hợp đồng tệ hại, dung dưỡng cho độc tài và bất công. Trong
mọi trường hợp, bạn chính là người chịu tổn thất vì sự kém hiểu biết về
các quyền của chính mình
.
Và nhu cầu thực tế của đất nước thì sao?
Kết
luận chung của mọi bài báo – dù lề trái hay lề phải – là cuộc khủng
hoảng đạo đức đang đưa xã hội Việt Nam vào cảnh hỗn loạn và bế tắc.
Ngoại trừ những đồng bào mang hai quốc tịch, cho đến thời điểm này tại
VIệt Nam vẫn chưa người Việt nào được hưởng đầy đủ các quyền công dân.
Thậm chí, đa số người dân còn chưa có chút ý thức nào về các quyền căn
bản của mình. Dân tộc Việt Nam – trên mọi lãnh vực – cần học bổ túc Đạo
đức và GDCD hơn ai hết.
Cái gì sẽ đến, nếu Đạo đức và GDCD được giảng dạy tốt hơn, khiến người Việt rành quyền công dân hơn?
Dân
Việt sẽ không bao giờ cam chịu trước một xã hội tham nhũng, bạo quyền,
bất công hay cướp đất. Họ sẽ không chấp nhận những lãnh đạo thất học với
những chính sách lợi ích nhóm mà không phù hợp với tình hình thực tế
của đất nước, lợi ích của dân tộc.
Họ
sẽ yêu cầu một nền an ninh, giáo dục, y tế xứng đáng hơn hiện nay. Họ
sẽ đòi các quyền căn bản như tự do ngôn luận, tự do lập hội đoàn, tự do
thông tin, tự do bầu cử và ứng cử. Họ sẽ lên tiếng và phản kháng, đóng
góp các ý kiến xây dựng cho đất nước. Tất cả là những việc đó là chuyện
bình thường và thường thấy ở các xã hội văn minh.
Họ
sẽ hiểu chính trị chỉ là quá trình tìm kiếm giải pháp chung cho những
vấn đề chung của đất nước. Họ sẽ thấy chính trị cũng ảnh hưởng đến chính
cá nhân, gia đình họ. Chính trị từ đó trở thành bình dân và gần gũi.
Nếu
các môn Đạo đức và GDCD được giảng dậy tốt hơn, người dân ý thức rõ hơn
về các quyền căn bản thì Việt Nam hẳn sẽ là một Việt Nam rất khác. Việt
Nam sẽ từ giã độc tài và tiến nhanh về dân chủ. Việt Nam sẽ không mất
biển, mất đảo, không có Quốc hội nghị gật hoặc không bán bauxite Tây
Nguyên cho láng giềng ‘bốn tốt’. Và tất nhiên với một đạo đức tốt và
biết rõ về quyền hạn của mình – kể cả các nhà lãnh đạo – thì với tiềm
năng hiện nay, Việt Nam đã trở nên lớn mạnh trong nhiều vấn đề, trong đó
Việt Nam không nhân nhượng trong vấn đề Biển Đông như chúng ta đã chứng
kiến trong thời gian qua. Một Việt Nam mới hẳn sẽ mang lại nhiều phúc
lợi cho nhân dân và niềm tự hào dân tộc đối với thế giới bên ngoài. Và
chắc chắn Việt Nam sẽ đáng yêu hơn bao giờ hết.
Nhưng
những tin vui ấy chưa đến vì dân Việt vẫn mù quyền công dân. Học sinh
dưới mái trường xã hội chủ nghĩa – dù có trường có dạy mười lớp Đạo đức
và GDCD thì vẫn chỉ sản sinh ra những ‘con cừu’.
Vì sao?
Chỉ vì giáo viên, phụ huynh và học trò?
Không hẳn.
Vì
Bộ Giáo dục và Đào tạo, một cách vô lí đến khó tin, ấn định rằng hai
môn học này là hai môn học vẹt. Họ cũng tự sinh ra một chương trình học
vừa dài dòng, vô dụng, và nghiêm trọng hơn hết – là sai! Trong các môn
Đạo đức và GDCD, họ thay thế những kiến thức tối thiểu về quyền con
người bằng những những bài giảng về chủ nghĩa Mác-Lênin. Và các quyền
của công dân, đáng lẽ phải được xem là hiển nhiên, lại được trình bày
không khác gì những phúc phận mà nhà nước ban phát.
Ai
muốn học vẹt? Ai cần học về một chủ nghĩa đã chết trong thực tế cuộc
sống? Và nếu có người học chúng, thì những tư tưởng này có giúp ích gì
trong đời sống hàng ngày không?
Hay chúng chỉ làm tình trạng nô lệ trí óc thêm trầm trọng, kìm giữ dân tộc trong độc tài?
Như
Trần Dần đã viết, “Tôi khóc những chân trời không có người bay / Lại
khóc những người bay không có chân trời.” Những thanh niên, sinh viên
Việt nam rồi sẽ ra sao trong một đất nước ‘học vẹt’, và một chính quyền
khiếp sợ quyền công dân và đạo đức?
M.A.
© 2011 Tạp chí Thanh niên PHÍA TRƯỚC số 44
© 2011 Tạp chí Thanh niên PHÍA TRƯỚC số 44
http://phiatruoc.wordpress.com/2011/04/18/mon-ph%E1%BB%A5-va-quy%E1%BB%81n-cong-dan-tcpt-s%E1%BB%91-44/
No comments:
Post a Comment