Nam Nguyên, Phóng viên RFA - Giáo sư Tiến sĩ Võ Tòng Xuân, chuyên gia nông nghiệp uy tín của Việt Nam nói rằng, làm lúa bằng mọi giá là không thông minh.
Rất tốn kém
Nhà
khoa học đã nói như thế khi được hỏi về chủ trương sản xuất vụ ba qua
bối cảnh lũ lớn đang diễn ra ở đồng bằng sông Cửu Long:
“Trên
phương diện khoa học mà nói, làm vụ ba rất tốn kém, mấy ông lãnh đạo
chỉ chạy theo sản lượng, không thấy cái khổ của người dân. Làm cái đê
dân cũng phải bỏ tiền ra, có gì hư hại dân gánh chịu hết. Bây giờ tính
bồi thường mỗi ha thiệt hại 2 triệu đồng… đâu có được, phải mười mấy
triệu chứ…”.
Thủ
tướng Nguyễn Tấn Dũng (áo xanh đậm) kiểm tra một khu vực bị xói mòn do
nước lũ tại huyện Hồng Ngự, phía nam đồng bằng sông Cửu Long, tỉnh Đồng
Tháp hôm 12/10/2011. AFP photo
GS TS Võ Tòng Xuân
nhấn mạnh tới thứ tốn kém khác, đó là đê bao chắn lũ, làm đồng ruộng mất
phù sa, đồng ruộng không được tẩy rửa, nông dân sử dụng nhiều phân bón
thuốc trừ sâu. Hơn nữa cái khả năng mà mọi người không thấy là, người
dân muốn đạt năng suất đã bỏ nhiều phân bón và đồng ruộng không hấp thu
hết, nghiên cứu của Viện lúa Quốc tế cho thấy 60% lượng phân bón bị bốc
hơi thành khí ammonia hoặc oxit nitơ (Nitrous oxide) là hai loại khí nhà
kiếng rất độc nó làm trầm trọng thêm biến đổi khí hậu.
Có
quan điểm đối nghịch với giới khoa học, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng tán
dương chủ trương sản xuất vụ ba và hệ thống đê bao vùng đồng bằng sông
Cửu Long. Thủ tướng đã mở lời biện hộ cho chính phủ trong chuyến thị sát
vùng lũ Đồng bằng Sông Cửu Long mới đây.
Theo Tuổi trẻ Online,
ngày 12/10 người đứng đầu chính phủ Việt Nam đã thị sát vùng lũ miền
Tây Nam Bộ bằng trực thăng, sau đó đi kiểm tra công tác chống lũ ở An
Giang và Đồng Tháp. Chiều cùng ngày, Thủ tướng đã đến thị xã Hồng Ngự
thuộc tỉnh Đồng Tháp để cùng các bộ ngành làm việc với lãnh đạo ba tỉnh
Đồng Tháp An Giang và Long An.
Trên phương diện khoa học mà nói, làm vụ ba rất tốn kém, mấy ông lãnh đạo chỉ chạy theo sản lượng, không thấy cái khổ của người dân.GS TS Võ Tòng Xuân
Bản
thân được sinh ra và lớn lên ở miền Tây Nam Bộ, ông Nguyễn Tấn Dũng
biện luận rằng, năm nay lũ lớn nhưng tới nay chỉ có 6.400 ha lúa bị
thiệt hại trong số 240.000 ha lúa vụ ba chưa thu hoạch tỷ lệ 1%. Thủ
tướng cho rằng, nếu lấy con số này để so sánh với thất thoát sau thu
hoạch không dưới 10% thì hoàn toàn có cơ sở khẳng định chủ trương sản
xuất vụ ba ở đồng bằng sông Cửu Long là đúng đắn. Nhắc lại rằng năm nay
các tỉnh đồng bằng sông Cửu Long được qui họach tới 600.000 héc-ta lúa
vụ ba bên trong hệ thống đê bao khép kín.
Thủ
tướng Nguyễn Tấn Dũng cũng đề cao hình thức cụm tuyến dân cư vượt lũ
được thiết lập bên trong hệ thống đê bao khép kín ở đồng bằng sông Cửu
Long. Thủ tướng cho biết từ nay tới 2015, chính phủ sẽ tiếp tục bố trí
vốn đầu tư xây dựng cụm tuyến dân cư vượt lũ chứ không cắt giảm chương
trình này. Được biết mùa lũ năm 2.000 có đến 539 người chết, trong khi
mùa lũ 2011 có 43 người chết. Năm 2.000 hơn 800.000 căn nhà bị ngập
trong lũ còn lũ năm nay có 70.000 căn nhà bị ngập. Thiệt hại về lúa, hoa
màu và hạ tầng cơ sở khoảng hơn 1.100 tỷ đồng theo ghi nhận tính đến
ngày 13/10.
Hệ thống đê bao
Trong khi đó, Thời báo Kinh tế Saigon Online
cho người đọc hiểu là chính sách về đê bao khép kín và sản xuất vụ ba
có thể đang được chính phủ điều chỉnh. Tường thuật phiên họp chiều 12/10
ở Hồng Ngự tờ báo viết rằng, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã yêu cầu Bộ
Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn phải qui hoạch lại việc thoát lũ cho
đồng bằng sông Cửu Long bao gồm hệ thống đê bao, sản xuất và xây dựng
các cụm tuyến dân cư sống chung với lũ.
Một đoạn đê bao ở ĐBSCL. Photo courtesy of siwrr.org.vn
Tờ
báo trích lời Thủ tướng chỉ đạo các tỉnh rút kinh nghiệm về sản xuất,
vùng nào làm 2 vụ hay 3 vụ lúa hay 2 vụ lúa một vụ màu gắn với lịch thời
vụ và đê bao, để thích ứng với lũ, né được lũ, sản xuất tốt hơn và
chung sống được với lũ. Ông Nguyễn Tấn Dũng cũng cho biết, sắp tới Chính
phủ sẽ qui họach vùng ven biển Đồng bằng Sông Cửu Long để đối phó với
biến đổi khí hậu.
Chúng tôi nêu câu hỏi với TS
Dương Nghĩa Quốc, Giám đốc Sở Nông nghiệp Phát triển Nông thôn tỉnh Đồng
Tháp là với ý kiến của Thủ tướng như thế thì hệ thống đê bao khép kín
sẽ không còn kín mà là đê bao hở? TS Dương Nghĩa Quốc phát biểu:
“Hiện
nay có nhiều ý kiến, thứ nhất chính phủ giao Bộ NN-PTNT qui hoạch lại
hệ thống thoát lũ của toàn vùng, đồng thời xem xét lại lịch thời vụ,
điều chỉnh lịch thời vụ để làm sao vừa đảm bảo được sản xuất nhưng bên
cạnh đó vẫn tận dụng được việc xả lũ để nó bồi đắp phù sa và vệ sinh
đồng ruộng. Hiện nay qua chỉ đạo chung thì nơi nào có thể phát triển thì
vẫn tiếp tục phát triển có thể giữ vững diện tích này hoặc tăng thêm".
Theo
TS Dương Nghĩa Quốc là về mặt tổng quát làm hai vụ rồi xả lũ thì đương
nhiên sẽ có phù sa bồi đắp và vệ sinh ruộng đồng, tất nhiên là tốt hơn
khi làm đê bao khép kín. Tuy vậy ông đề xuất một mô hình sản xuất đặc
biệt của địa phương mình:
“Đối với điều kiện cụ
thể của Đồng Tháp, nếu mà tất cả các vụ lúa thu hoạch xong trong tháng 9
rồi xả lũ thì như vậy tăng được sản lượng lúa mà đồng thời đất không bị
bạc màu do không xả lũ. Đồng Tháp có thể làm một vụ đông xuân, có thể
làm một vụ màu thời gian ngắn hơn vụ hè thu và đưa ra lịch vụ thu đông
xuống giống tháng 6 tháng 9 thu hoạch thì vẫn xả lũ được. Tất nhiên
không phải mọi nơi đều phải làm ba vụ có nơi bị lũ đe dọa thì làm 2 vụ,
có những nơi vừa đê bao vừa lịch thời vụ làm ba vụ rồi xả lũ thì theo
tôi sẽ có lợi nhiều hơn”.
Cần thay đổi tư duy
GS
TS Võ Tòng Xuân nói với chúng tôi là cần thay đổi tư duy, không thể chỉ
chạy theo cây lúa để làm giàu và sản xuất vụ ba trong mùa lũ ở đồng
bằng sông Cửu Long dù theo kiểu đê bao kín hay hở thì cũng không nên.
Ông nói:
“Họ không thấy có thể làm giàu bằng cách
nào khác ngoài cây lúa, nhưng lúa thì bảo đảm không thể làm giàu được
ngoại trừ trường hợp Việt Nam dám nâng cao giá lúa như Thái Lan hoặc cao
hơn nữa thì nông dân mới giàu được, chứ cứ giữ giá lúa thấp lè tè thì
người nông dân luôn luôn chịu lỗ luôn luôn thiệt thòi mà những người
buôn lúa, bán thuốc trừ sâu phân bón, những người đó làm giàu.
Một nông dân "chạy" lúa trước cơn bão Nesat tại tỉnh Thái Bình hôm 30/9/2011. AFP
Trong
khi đó tôi cũng nêu ra nhiều thí dụ, mình làm hai vụ lúa thì mình cắt 1
vụ để sâu rầy không tiếp nối, người ta vẫn đạt được 14 tấn-15 tấn như
đồng bào di cư ở Cái Sắn, huyện Tân Hiệp (Kiên Giang), họ không bao giờ
làm ba vụ chỉ làm hai vụ vẫn đạt 14,5 tấn trong khi mấy ông ở Đồng Tháp,
An Giang làm ba vụ cũng chỉ đạt 13 tấn-14 tấn, nguyên cái chi phí cao
gấp rưỡi bên Tân Hiệp.
Mình phải biết làm kinh tế
chứ mấy ông lãnh đạo cứ đè dân xuống làm ra thêm lúa để họ được thăng
quan tiến chức mà không cần nghĩ tới GDP của địa phương. Đây là những
quyết định không sáng suốt. Thí dụ nữa nếu bên Hà Lan họ chỉ trồng khoai
tây với lúa mì cho dân ăn thì làm sao Hà Lan giàu được như thế. Người
ta để đất trồng cỏ nuôi bò để làm thức ăn cộng với trồng hoa để xuất
khẩu khắp nơi trên thế giới. Họ làm giàu đâu chỉ với lương thực, chỉ có
ông Việt Nam tầm nhìn không xa chỉ thấy cây lúa thôi không thấy cây gì
khác”.
Nhiều nhà khoa học cho rằng chính phủ và
người dân đã không tính đúng tính đủ giá thành hạt lúa, khi làm vụ ba
trong đê bao chống lũ. Ngoài chi phí đầu vào tăng cao vì sử dụng nhiều
phân bón thuốc trừ sâu, đầu tư vào đê bao rất tốn kém, chưa kể chi phí
bảo vệ gia cố và công sức lao động. TS Dương Nghĩa Quốc, giám đốc Sở
NN-PTNT Đồng Tháp nhận định:
Mình phải biết làm kinh tế chứ mấy ông lãnh đạo cứ đè dân xuống làm ra thêm lúa để họ được thăng quan tiến chức mà không cần nghĩ tới GDP của địa phương. Đây là những quyết định không sáng suốt.GS TS Võ Tòng Xuân
“Khi
mà đầu tư thì tất nhiên phải tính khấu hao theo thời gian, ở đây đã xác
định Đồng Tháp Mười là vùng trũng do đó khi đầu tư cho hạ tầng đê bao
để đảm bảo sản xuất nông nghiệp thì nhiều tiền hơn các nơi khác. Nhưng ở
đây không có ý nghĩa đơn thuần làm đê để sản xuất lúa thu đông hay sản
xuất lúa mà có thêm vấn đề có thể bố trí các tuyến dân cư cho nhà ở của
người dân nông thôn, đồng thời đảm bảo giao thông nông thôn nữa. Tôi cho
rằng việc đầu tư này mang ý nghĩa rất lớn là vừa đảm bảo sản xuất vừa
đảm bảo ổn định đời sống vùng lũ. Có thể khi tính toán về kinh tế về an
sinh xã hội thì điều này nói chung có lợi nhiều hơn về lâu dài cho người
dân”.
Tình hình lũ ở Đồng bằng sông Cửu Long vẫn
đang diễn biến phức tạp, lũ đầu nguồn vẫn đổ về đồng thời triều cường
Biển Đông dâng lên, việc thoát nước gặp khó khăn và mức thiệt hại có khả
năng gia tăng. Ngày 13/10 nước lũ nội đồng ở Đồng Tháp Mười tiếp tục
tăng từ 3-5 cm mỗi ngày. Các tỉnh An Giang, Đồng Tháp, Long An vùng Tứ
giác Long Xuyên sẽ còn một đợt lũ 30 tháng 9 âm lịch tức khoảng 26 tháng
10 dương lịch. Chính quyền và người dân Đồng bằng sông Cửu Long vẫn còn
phải tiếp tục giữ đê bảo vệ lúa và nhà cửa cho tới cuối tháng 10
này.
N.N.
Nguồn: rfa.org
No comments:
Post a Comment