Đoàn Hưng Quốc - Thị trường chứng khoáng trồi sụt ở mức
kỷ lục trong tuần qua sau khi công ty S&P hạ điểm tín dụng của Hoa
Kỳ lần đầu tiên trong lịch sử cùng những hệ lụy của nợ công ở Nam Âu giờ
đây lan dần đến Pháp-Ý cho thấy thế giới có nguy cơ rơi vào khủng hoảng
lần hai. Dù Trung Quốc hiện tăng trưởng 10% và có trữ lượng ngoại tệ
trên 3.000 tỷ USD, nhưng với nền kinh tế lệ thuộc 60% vào xuất khẩu thì
những trì trệ tại Âu-Mỹ cũng gây nên nhiều lo ngại sâu xa.
Nếu
chỉ đứng riêng trên phương diện tài chánh thì cuộc khủng hoảng có thể
tránh khỏi nếu ba khối Hoa-Mỹ-Âu phối hợp bao gồm cả chính sách trong
nước và ngoại thương. Bài viết trình bày dưới đây một giải pháp lý
thuyết (theoretical solution) – vì thực tế có làm được hay không còn do
các toan tính tranh giành quyền lợi giữa những cường quốc, cũng như bởi
áp lực phe phái mà mâu thuẫn xã hội trong từng quốc gia.
Tuần
qua chỉ nói nhiều đến nợ công của Hoa Kỳ hiện ở mức 14.000 tỷ USD mà
không bàn về động cơ chính để vực dậy nền kinh tế trong ngắn hạn là công
ăn việc làm và sức mua của dân chúng.
Dân
Mỹ trước đây có tâm lý tiêu xài nhờ giá nhà tăng. Giá nhà hiện đã giảm
30%-50% lại không tăng trở lên được vì còn hàng triệu căn tồn đọng bị
ngân hàng tịch thu. Một số khác vẫn còn mang nợ địa ốc cao hơn giá trị
nhà. Chính quyền Mỹ cần tăng chi để giúp nhà băng và con nợ giải toả các
món nợ xấu thì thị trường địa ốc mới phục hồi, dân chúng mới vay mượn
ngân hàng mua xe, tivi, tủ lạnh. Nhưng trong hoàn cảnh nợ nần và bất mãn
chồng chất hiện giờ thì đề nghị này sẽ bị bóp nghẹt tức khắc bởi dư
luận, Quốc Hội và cuộc bầu cử năm 2012.
Lâu
dài thì Mỹ phải có đồng thuận để bớt nợ công bằng cách cắt giảm y tế,
an sinh xã hội, quốc phòng và tăng thuế. Nhưng nhà nước giờ này hạ chi
tiêu trong lúc tỷ lệ thất nghiệp còn quá cao ở mức 9% sẽ khiến thêm
nhiều người bị mất việc. Nhưng nếu chỉ tăng chi mà không có biện pháp
tạo công ăn việc làm bền vững trong nước chẳng khác gì giúp cho Trung
Quốc phát triển vì bán thêm hàng hoá sang Mỹ.
Cần
nhiều chính sách dài hạn để tạo công việc như giáo dục, bảo vệ tác
quyền và các ngành công nghệ chủ lực nhưng biện pháp gần nhất để cắt
giảm chênh lệch mậu dịch là Bắc Kinh phải tăng nhanh giá trị đồng Nhân
Dân Tệ.
Tiền lên giá cũng giúp Trung
Quốc giải quyết nạn lạm phát hiện trên mức 6.5%, vì hàng hoá họ mua vào
kể cả xăng dầu sẽ xuống giá. Các nước như Nam Hàn, Đài Loan, Brazil được
bớt áp lực cạnh tranh từ Hoa Lục sẽ cho đồng tiền họ tăng giá (so với
đô-la) khiến thị trường hối đoái quốc tế trở lại cân bằng.
Âu-Mỹ-Nhật
muốn phục hồi kinh tế phải giảm chi tiêu và tạo ra công ăn việc làm.
Nhưng cần thêm một thị trường tiêu thụ mới lấp khoảng hỏng của Tây
Phương.
Bắc Kinh phải mở cửa thị
trường trong nước bằng cách tăng chi về y tế và xã hội thay vì tích trữ
tiền mặt trên 3.000 tỷ USD. Dân chúng Hoa Lục nếu được an tâm về tương
lai thì sẽ rộng tay tiêu xài thoải mái.
Nhưng
nỗi khổ của Bắc Kinh – nhất là qua bài học của gói kích cầu trên 500 tỷ
USD vào năm 2008 – là tiền chi trong nước không đến tay dân chúng mà
rơi rớt nơi nào mất hết vì chính nhà nước giờ này cũng không biết nợ xấu
cho các địa phương và doanh nghiệp nhà nước vay là 40%, 60% hay 90%
GDP! Bóng địa ốc hiện đã căng phồng mà bỏ thêm tiền lại càng không kiểm
soát nổi nữa. Vì thế hàng trăm triệu dân trong nước đói nghèo mà tiền
phải gởi ra nước ngoài để ít nhất trên sổ sách còn biết giữ được bao
nhiêu.
Tình hình khu vực đồng Euro
cũng không kém nan giải. Mới năm trước Âu châu chê trách Đức là keo
kiệt, sau thế chiến thứ hai được viện trợ để hồi phục còn giờ này lại
đòi hỏi nhiều điều kiện ngặt nghèo khi các láng giềng Hy Lạp, Bồ Đào Nha
và Tây Ban Nha gặp nạn. Nhưng giờ đây khủng hoảng bắt đầu lây lan sang Ý
và Pháp, người ta bắt đầu lo rằng quá nhiều nước cần cứu vớt sẽ kéo
luôn cả Đức chìm xuồng.
Vấn đề nơi
đây là một số lớn tiền nợ của Nam Âu do các ngân hàng Pháp-Đức cho vay.
Chính quyền hai nước này hứa bảo đảm nợ chẳng qua để giúp cho hệ thống
ngân hàng của họ khỏi bị sập tiệm. Dù vậy tuần qua đã bắt đầu có những
tin đồn rằng các ngân hàng Pháp bị thua lỗ sẽ kéo theo nước Pháp bị hạ
điểm tín dụng.
Trong khung cảnh toàn
cầu hoá thì nhà băng và quỹ đầu tư của Đức-Pháp-Mỹ-Nhật-Trung Quốc v.v…
đều có liên hê. Có người ước đoán trong hoàn cảnh tệ hại nhất Pháp và Ý
bị vạ lây thì cuộc khủng hoảng tín dụng toàn cầu sẽ là 30 ngàn tỷ USD
(so với 2 ngàn tỷ USD năm 2007 tại Mỹ).
Cái
khổ là cần giải pháp toàn bộ trong lúc mỗi quốc gia, mỗi khối lợi ích
lại chỉ lo đến mình; hoặc sợ mình giúp người khác rồi tới phiên mình bị
hụt hơi. Thị trường chứng khoáng trong hai tháng tới đây sẽ là chỉ số
của nền kinh tế thế giới trong 3-5 năm tới đây!
© Đoàn Hưng Quốc
© Đàn Chim Việt
No comments:
Post a Comment